Wyrosły po setkach i tysiącach lat. Poznajcie najstarsze rośliny na świecie

Katarzyna Laszczak
Katarzyna Laszczak
Wśród najstarszych wyhodowanych roślin są zarówno drzewa, jak i kwiaty i rośliny użytkowe (zdjęcie ilustracyjne).
Wśród najstarszych wyhodowanych roślin są zarówno drzewa, jak i kwiaty i rośliny użytkowe (zdjęcie ilustracyjne). GLady - pixabay.com
Są rośliny, które żyją długo. Ale są też takie, które wykiełkowały po setkach, a nawet tysiącach lat. Oto najstarsze rośliny, które… rosną od całkiem niedawna.

Chyba każdy, kto kiedykolwiek próbował uprawiać rośliny, albo chociaż kiełki do jedzenia, zostawał z paczką (albo kilkunastoma) niewykorzystanych nasion. Zanim zdecydujemy o ich losie, warto zerknąć na „datę przydatności do użycia”. Przeważnie wynosi ona około dwóch-trzech lat, przynajmniej ta formalnie określona. Jednak niekoniecznie jest tak, że z nasion „przeterminowanych” nic nie wyrośnie. Wiele zależy od warunków przechowywania (nasiona powinny leżeć w suchym, chłodnym miejscu), a także żywotności nasion poszczególnych gatunków.

Każda roślina ma określony czas, po którym jej nasiona tracą zdolność do kiełkowania. U wielu kwiatów ozdobnych jest to około czterech lat, ale np. maki polne mogą wykiełkować po ponad 40 latach leżenia w ziemi. Dość „cierpliwe” są także nasiona niektórych drzew i warzyw. Ale z drugiej strony są rośliny, jak kawowiec, z którego nasiona już po kilku miesiącach nic nie wyrośnie.

Poznajcie też: Najbardziej jadowitą roślinę świata

Jednak nie po raz pierwszy okazuje się, że rośliny potrafią łamać reguły i zaskakiwać. I to bardzo. Oto najstarsze rośliny, które wyhodowano całkiem niedawno.

Pomidor jak od prababci

W 2017 roku pewien amerykański ogrodnik zakupił cztery paczki nasion: buraka, rzodkwi, sałaty i pomidora (odmiana Giant Crimson). Ich producent na opakowaniu gwarantował zwrot pieniędzy, gdyby rośliny nie wyrosły. Rzecz jednak w tym, że nasiona były zapakowane i sprzedane w 1930 roku, a więc w chwili wysiewu miały 87 lat. Niestety, wprawdzie skiełkowało kilka nasion, ale wyhodować udało się tylko jednego pomidora. Co i tak jest wielkim sukcesem, tym bardziej, że pomidor nie tylko wyrósł pięknie, ale wydał też owoce. Nie wiadomo, czy udało się skorzystać z gwarancji producenta.

Nasiona ze starego portfela

Z jeszcze starszymi nasionami zmierzyli się ogrodnicy ze słynnych angielskich Królewskich Ogrodów Botanicznych w Kew. Znajdowały się one w portfelu, znalezionym przypadkowo wśród starych dokumentów. Wiadomo było, że portfel należał do holenderskiego kupca, Jana Teerlinka, i został mu odebrany w 1803 roku, a nasiona pochodziły z południowej Afryki, z okolic Kapsztadu. Były starannie opisane, jednak portfel z nasionami przechodził różne losy i często był przechowywany w złych warunkach.

Mimo to, w 2006 roku, a więc po 203 latach, z nasion udało się uzyskać dwie rośliny: nieokreślony gatunek mimozy lub akacji oraz Leucospermum conocarpodendron. Ta ostatnia roślina ciągle rośnie i kwitnie (została posadzona w Kew, w Pawilonie Klimatu Umiarkowanego w 2018 r.).

 

Afrykańska roślina wyhodowana z dwustuletniego nasiona.
Afrykańska roślina wyhodowana z dwustuletniego nasiona. Royal Botanic Gardens Kew / Attribution (wikimedia.commons)

Lotos sprzed 13 wieków

Jednak ponad 200 lat to niewiele w porównaniu z niemal 1300. A właśnie z tak starego nasiona amerykańska badaczka J. Shen-Miller wyhodowała lotos (Nelumbo nucifera). Nasiona pochodziły z wyschniętego jeziora w Pulantien, w prowincji Liaoning, w północno-wschodnich Chinach. Za pomocą datowania C14 określono jego wiek na 1288 lat. W latach 90.XX wieku badacze zebrali z tego jeziora więcej nasion lotosu, choć już znacznie młodszych (datowanych na 200-500 lat). Rośliny wyrosły z nich bardzo szybko (szybciej niż obecnie uprawiane), okazały się jednak drobniejsze od współczesnych. Wykazywały też pewne zmiany budowy, które zdaniem badaczy wynikają z negatywnego wpływu środowiska (a dokładniej dość silnego promieniowania naturalnego w tej okolicy).

Lotosy wyhodowane ze starych nasion miały pewne deformacje, odróżniając je od współczesnych roślin.
Lotosy wyhodowane ze starych nasion miały pewne deformacje, odróżniając je od współczesnych roślin. Songkyu - pixabay.com

Magnolia sprzed 2000 lat

Jeszcze starsza jest magnolia, pochodząca z Japonii. Jej nasiono zachowało się przypadkiem wśród nasion ryżu. W niewielkiej osadzie Asada odkryto pozostałości domów sprzed 2000 lat, a także jamy zasobowe, w których dawni mieszkańcy przechowywali żywność. W jednej z nich zachował się ryż oraz nasiono magnolii, które prawdopodobnie trafiło tam przypadkiem. Jednak o ile nasiona ryżu okazały się od dawna bezużyteczne, o tyle nasiono magnolii wykazało się niezwykłą żywotnością. Po posadzeniu wyrosło z niego drzewo. Kiedy po 10 latach zakwitło, okazało się, że najbardziej przypomina magnolię japońską  (Magnolia kobus).

Współczesne drzewa z gatunku Magnolia kobus przypominają roślinę, która wyrosła z nasiona liczącego ok. 2 tysięcy lat.
Współczesne drzewa z gatunku Magnolia kobus przypominają roślinę, która wyrosła z nasiona liczącego ok. 2 tysięcy lat. Krzysztof Ziarnek, Kenraiz - wikimedia.commons CC BY-SA 4.0

Palma daktylowa z czasów Jezusa

Starożytna Judea słynęła z uprawy palm daktylowych (Phoenix dactylifera), a dokładniej – odmiany, która dawała niezwykle smaczne owoce (były słynne w całym ówczesnym świecie). To drzewo było też symbolem Królestwa Judei. Jednak jej uprawa zanikła prawdopodobnie w XIV wieku, zarówno na skutek zmian klimatycznych, jak i sytuacji politycznej. Wydawało się, że smak judejskich daktyli jest utracony na zawsze. Jednak w 2005 roku udało się wyhodować palmę z nasion znalezionych w pałacu Heroda Wielkiego w Masadzie (wykopaliska były prowadzone w latach 60. XX wieku) i liczących około 2000 lat.

Z trzech nasion udało się uzyskać tylko jedną roślinę, która jednak rosła bardzo dobrze i w 2008 r. miała prawie 12 liści i 1,4 m wysokości (w 2020 r. były to ponad 3,5 m). Palmie nadano imię na cześć biblijnego starca - Matuzalem. Okazało się ono nieco prorocze, bo kiedy palma zakwitła w 2011 r. przekonano się, że to… roślina męska (daktylowce są dwupienne). Matuzalem owszem, wyprodukuje pyłek, ale nie wytworzy owoców! Jednak w 2019 roku udało się wyhodować jeszcze kilka okazów z nasion, pochodzących z innych stanowisk nad Morzem Martwym. Wśród nich są także „dziewczyny”. Są więc pewne nadzieje na sprawdzenie, czy sława daktyli z Judei była zasłużona.

 

Palma daktylowa Matuzalem, wyhodowana z nasiona liczącego ok. 2000 lat, a pochodzącego z pałacu Heroda Wielkiego.
Palma daktylowa Matuzalem, wyhodowana z nasiona liczącego ok. 2000 lat, a pochodzącego z pałacu Heroda Wielkiego. DASonnenfeld - wikimedia.commons CC BY-SA 4.0

Licencja CC BY-SA 4.0

Jeszcze starsza soczewica

Syberyjski kwiatuszek - rekordzista z wiecznej zmarzliny

Wszelkie rekordy pobiła dość niepozorna roślina Silene stenophyllia (należy do tego samego rodzaju, co swojskie lepnice). Jej nasiona znaleziono na Syberii, nad rzeką Kołyma, w warstwie wiecznej zmarzliny. Są datowane na około 32 000 lat! To czas, kiedy po ziemi chodziły mamuty, nosorożce włochate, niedźwiedzie jaskiniowe i inni przedstawiciele plejstoceńskiej fauny, od dawne już wymarłe. Sceneria, jak z „Epoki lodowcowej”. Nasiona znaleziono ukryte w norce zwierzęcia, a dokładniej - wiewiórki ziemnej. Odkrycia dokonano w 2007 r., a w 2012 udało się wyhodować roślinę (choć nie z nasion, a zachowanych tkanek). Nowy okaz wyrósł, zakwitł i wydał nasiona. Jest zdecydowanie najstarszą żyjącą rośliną.

Współczesna kuzynka najstarszej rośliny świata - lepnica biała rośnie pospolicie w Polsce.
Współczesna kuzynka najstarszej rośliny świata - lepnica biała rośnie pospolicie w Polsce. Aelwyn - wikimedia.commons CC BY-SA 30

Licencja CC BY-SA 3.0

 

Sonda: Czy wiek emerytalny powinien zostać podwyższony?

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Komentarze

Komentowanie artykułów jest możliwe wyłącznie dla zalogowanych Użytkowników. Cenimy wolność słowa i nieskrępowane dyskusje, ale serdecznie prosimy o przestrzeganie kultury osobistej, dobrych obyczajów i reguł prawa. Wszelkie wpisy, które nie są zgodne ze standardami, proszę zgłaszać do moderacji. Zaloguj się lub załóż konto

Nie hejtuj, pisz kulturalne i zgodne z prawem komentarze! Jeśli widzisz niestosowny wpis - kliknij „zgłoś nadużycie”.

Podaj powód zgłoszenia

Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu.
Wróć na e-ogrodek.pl e-ogrodek.pl
Dodaj ogłoszenie