Zawilec gajowy w ogrodzie. Jak uprawiać ten wiosenny kwiat

Zawilec gajowy (Anemone nemorosa), tworzący wiosną w lasach rozległe, białe kobierce kwiatowe to jeden z najpopularniejszych i najwcześniejszych zwiastunów wiosny. Kwitnie od końca marca do maja. Zwykle można go spotkać w na stanowiskach naturalnych, gdyż jest powszechny na terenie całego kraju, ale coraz częściej pojawia się też w ogrodach.

Rosnąca popularność zawilca gajowego skłoniła hodowców do wyprowadzenia do gatunku wielu atrakcyjnych odmian, dlatego jest w czym wybierać. Do ciekawszych należą m.in.:

• „Alba Plena” - kwiaty białe, pełne,
• „Blue Eyes” - kwiaty pełne, białe, z niebieskim oczkiem,
• „Monstrosa” - kwiaty pełne, bardzo oryginalne,
• Robinsoniana” - kwiaty dość duże, jasnoniebieskie,
• „Rosea” - kwiaty różowe na zewnątrz, białe wewnątrz,
• „Virescens” - kwiaty biało-zielone lub przekształcone w kryzę liści,
• „Dee Day” - kwiaty jasnoniebieskie,
• „Green Fingers” - kwiaty białe z pełnym, zielonym środkiem,
• „Dark Leaf” - kwiaty białe, liście ciemne, brązowo-zielone.

Zawilce gajowe to niewysokie, dorastające do ok. 10-20 cm byliny okrywowe, silnie rozrastające się za pomocą podziemnych kłączy. Rośliny zaczynają kwitnąć w marcu, a ich odmiany w kwietniu. Kwiaty pozostają otwarte jedynie w dni pogodne, zwijając się wieczorem i w czasie pochmurnej pogody.

Rośliny są urocze i atrakcyjne, ale pozostają dekoracyjne tylko wiosną, gdy zdobią ogród swoimi kwiatami i zielonymi, pierzastymi liśćmi (marzec-maj). Wczesnym latem przechodzą w stan spoczynku i całkowicie znikają z ogrodu o czym należy pamiętać, wybierając dla nich stanowisko.

Uprawa zawilców gajowych nie jest trudna, gdyż rośliny są doskonale przystosowane do naszego klimatu i dobrze znoszą zimę bez okrycia. Nie wymagają też żadnych szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych ani specjalnego nawożenia (przyda się im jedynie trochę kompostu).

Jeśli jednak mają ładnie się rozrastać i obficie kwitnąć, muszą mieć zapewnione półcieniste lub cieniste stanowisko i żyzną, próchniczą, zasobną w materię organiczną, przepuszczalną glebę, stale wilgotną wiosną i nieco bardziej suchą latem.

Równie łatwe jak uprawa, jest też rozmnażanie zawilców gajowych. Sadzonki można uzyskać, dzieląc dorosłe egzemplarze po kwitnieniu lub późnym latem. Wtedy jednak nie widać, gdzie rosną, dlatego musimy o tym pomyśleć już wiosną, zaznaczając ich stanowisko, póki jeszcze pozostają nad ziemią.

Zawilce możemy też rozmnożyć przez wysiew nasion jesienią wprost do gruntu (potrzebują okresu przechłodzenia, aby dobrze kiełkować). Musimy jednak pamiętać, że rośliny uzyskane z samodzielnie zebranych nasion mogą różnić się od egzemplarza matecznego, dlatego odmiany ogrodowe lepiej rozmnażać przez podział.

Zawilec gajowy idealnie nadaje się do ogrodów naturalistycznych i leśnych. Doskonale wygląda pod drzewami i krzewami, gdzie tworzy wiosną piękne, kwiatowe kobierce. Dobrze prezentuje się także na ocienionych rabatach w towarzystwie przylaszczek, fiołków (motylkowatych i wonnych) i pierwiosnków ząbkowanych oraz bruner, paproci i funkii, których rozwijające się późną wiosną liście zasłaniają puste miejsca po zawilcach. Sprawdza się też w ogródkach skalnych.

Gatunkiem bardzo podobnym do zawilca gajowego, posiadającym podobne wymagania (lubi jaśniejsze stanowiska) i zastosowanie, ale zupełnie inną barwę kwiatów jest zawilec żółty (Anemone ranunculoides). W ogrodach i na stanowiskach naturalnych ten ciekawy gatunek pojawia się jednak stosunkowo rzadko, choć zasługuje na większa uwagę ze względu na swój nietypowy, słoneczno-żółty kolor kwiatów.

Uprawiając w ogrodzie zawilce trzeba jednak pamiętać, że to rośliny trujące (w ich kłączach znajduje się trujący glikozyd – ranunkulina), a kontakt skóry z ich sokiem może powodować alergie, stany zapalne, poparzenia lub podrażnienia, dlatego wszelkie prace pielęgnacyjne należy wykonywać przy nich w rękawiczkach ochronnych.

Podczas prac trzeba też unikać dotykania brudną ręką okolic ust czy oczu, gdyż toksyny mogą również uszkadzać błonę śluzową. Jak większość roślin trujących, zawilce mają też właściwości lecznicze, ale ze względu na toksyczność roślin, samodzielnie lepiej ich nie stosować i nie przyrządzać z nich preparatów leczniczych.