Dlaczego świerk usycha – najczęstsze choroby, szkodniki i błędy w uprawie

Świerki mogą być wspaniałą ozdobą każdego ogrodu. Zwykle są bardzo wysokie i mają pokrój tradycyjnej choinki, ale ich odmiany mogą osiągać niewielkie rozmiary. Igły świerków w zależności od gatunku i odmiany, mogą mieć też różną barwę (zieloną, srebrną), a rośliny różny pokrój (płaczący, rozłożysty, stożkowaty lub kulisty). Mogą też zawiązywać bardzo dekoracyjne szyszki.

Do grona najczęściej uprawianych w ogrodach świerków należą m.in.:

• świerk biały (np. odmiany „Conica”, „Alberta Globe”, „Daisy’s White”),
• świerk pospolity (np. odmiany „Acrocona”, „Pusch”, „Little Gem”),
• świerk serbski (np. odmiany „Marosz”, „Aurea”, „Nana” ),
• świerk kłujący (np. odmiany „Glauca Globosa”, „Białobok”, „Hoopsii”,)
• świerk kaukaski (np. odmiany „Aureospicata”).

Wysokie odmiany można uprawiać w dużych ogrodach i parkach, niskie i karłowe są idealne do małych ogrodów lub uprawy w pojemnikach.

Niestety, ta piękna i elegancka roślina może nie tylko dać nam wiele radości, ale też przysporzyć zmartwień. Dzieje się tak, kiedy jej igły usychają. Przyczyn takiej sytuacji może być kilka.

Jedną z nich jest atak groźnego szkodnika – mszycy świerkowej. Owad w przeciwieństwie do innych mszyc, preferuje sztywne igły, a nie miękką tkankę. Z tego względu nie rusza młodych przyrostów, żerując głównie na starszych igłach.

Jego obecność na drzewku może być przyczyną bardzo poważnych uszkodzeń, gdyż świerk wygląda, jakby usychał od środka (żywe pozostają jedynie młode końcówki pędów).

Szkodnik rozpoczyna swoją działalność bardzo wcześnie, bo już na przedwiośniu (po łagodnej zimie). Kiedy uszkodzenia, których dokonuje zaczynają być widoczne (w maju-czerwcu), na ochronę roślin jest za późno, gdyż wtedy mszyca kończy już swoją działalność.

Jeśli chcemy zapobiec jej atakowi, musimy starannie oglądać dolną stronę igieł świerka już od lutego i po zauważeniu szkodnika, zastosować jeden z polecanych preparatów ochrony.

Warto też wybierać do uprawy bardziej odporne na mszyce gatunki (np. świerk serbski), unikając tych wybitnie podatnych (np. świerk kłujący).

Kolejnym powodem usychania świerków może być groźna choroba grzybopochodna czyli fytoftoroza. Jej objawem są żółknące, a następnie brązowiejące i usychające igły, widoczne początkowo głównie na wierzchołku drzewa, po czym obejmujące kolejne partie niższych pędów. U podstawy pnia widoczna jest brunatna plama, rozszerzająca się do góry.

Niestety, ta choroba to praktycznie wyrok śmierci dla rośliny, którą trzeba wykopać wraz z całym systemem korzeniowym, a następnie odkazić miejsce, w którym rosła, jednym z polecanych preparatów przeciwgrzybowych. Jedynie we wczesnej fazie choroby można spróbować ratować drzewko, wycinając wszystkie chore fragmenty i podlewając roślinę preparatem przeciwgrzybowym.

Wiosną świerkom zagraża też pleśń śniegowa. Kojarzona głównie z trawnikami, może być też groźna dla drzew iglastych, na których długo zalegały czapy śniegu.

Objawy choroby mają postać gęstej, brunatnej grzybni, oblepiającej gałązki i prowadzącej do ich brunatnienia i obumierania. Chcąc uniknąć problemów związanych z chorobą, na przedwiośniu należy strącać z drzew nadmiar śniegu, a w razie zauważenia pierwszych objawów, opryskać rośliny polecanym środkiem przeciwgrzybowym.

Kolejną chorobą grzybową, odpowiadającą za brązowienie i usychanie świerków jest brunatnienie igieł świerka. Pierwsze objawy pojawiają się już w roku poprzedzającym intensywny rozwój choroby.

Pod koniec lata na igłach można zaobserwować żółte plamy i cętki, które z czasem brązowieją, a w kolejnym roku prowadzą do brunatnienia, zamierania i opadania igieł. Kiedy zauważymy objawy choroby, należy jak najszybciej zastosować odpowiedni preparat ochrony.

Świerki mogą też usychać z bardziej prozaicznych powodów. Mimo iż z natury są okazałymi drzewami, posiadają dość płytki system korzeniowy i źle znoszą susze oraz upały. Gorące lata mogą dać się świerkom we znaki. Równie groźne są też suche i bezśnieżne zimy - ponieważ świerki mają zielone igły przez cały rok, to również zimą potrzebują wody. Jej brak powoduje tzw. suszę fizjologiczną.

Umęczone brakiem wody rośliny usychają i jeśli nie widać na nich żadnych plam, świadczących o chorobie ani śladów żerowania szkodnika, to właśnie susza może być przyczyną ich zamierania.

Dla wzmocnienia drzewa można zastosować szczepionkę mikoryzową – dzięki niej świerk będzie miał lepszy dostęp do składników odżywczych i wilgoci z gleby. Mikoryza powinna być jednak przeznaczona o drzew iglastych np. Grzybnia drzew iglastych – mikoryza Mykoflor.