Exacum, czyli goryczka tropikalna. Jak uprawiać ten kwiat doniczkowy

W uprawie dość popularna jest roślina zwana eksakum pokrewne. Używa się także jej łacińskiej nazwy – Exacum affinum. Bywa nazywana także goryczką tropikalną. Rzeczywiście jest z goryczkami spokrewniona (to rośliny, które w Polsce najczęściej możemy spotkać w górach), bo należy do tej samej rodziny roślin goryczkowatych.

Jednak eksakum pokrewne (Exacum affinum) pochodzi z bardzo egzotycznej wyspy Sokotra. Słynie ona z unikatowych gatunków roślin i zwierząt. Właśnie stamtąd, na początku XX wieku, sprowadzono doniczkową goryczkę i zaczęto ją uprawiać. Jest ona popularna m.in. w Wielkiej Brytanii, gdzie jest znana jako perski fiołek (Persian violet).

Ostatnio zaczęła się pojawiać w sprzedaży jeszcze inna roślina, również nazywana goryczką tropikalną. To Exacum trinervium. Ta roślina pochodzi z Sri Lanki, a wyróżniają ją znacznie większe kwiaty.

Poznaj też: Goryczki, które można uprawiać w ogrodzie

Te rośliny prezentują się bardzo atrakcyjnie. Exacum affine ma sercowate, ciemnozielone liście, ułożone parami. Pędy najczęściej dorastają do 30 cm długości i tworzą gęstą „kopkę”. Zarówno pędy, jak i liście są mięsiste, ale kruche, więc trzeba na nie uważać. Ale o uroku tej rośliny przesądzają kwiaty. Nie są one zbyt duże, ale za to bardzo liczne. Najczęściej mają pięć płatków (choć są też odmiany o pełnych kwiatach), w kolorze fioletowym, różowym lub białym. Kontrastują z nimi intensywnie żółte pręciki. Co ciekawe, nie są one ułożone dookoła słupka, ale po jednej jego stronie.

Z kolei Exacum trinervium ma nieco większe i bardziej wydłużone liście. Jednak prawdziwą różnicę widać w kwiatach. Jest ich mniej, ale są duże i mają bardzo intensywnie szafirowy kolor (tak właśnie nazywa się ich popularna odmiana „Sapphire”).

Goryczki tropikalne można uprawiać jako rośliny jednoroczne lub krótkowieczne byliny. Nadają się do uprawy na balkonach, tarasach, ale możemy je także mieć w domach.

Obydwa gatunki exacum wprawdzie pochodzą z gorącego klimatu, ale rosną w górach. Dlatego nie przepadają ani za upałem, ani bezpośrednim nasłonecznieniem. Koniecznie trzeba zapewnić im miejsce z rozproszonym światłem. Na zewnątrz w półcieniu, w domu – na wschodnim lub zachodnim oknie. Warto wiedzieć, że wysokie temperatury skracają czas kwitnienia.

Tropikalne goryczki trzeba regularnie i uważnie podlewać. Ziemia powinna być wilgotna, ale woda nie powinna stać w doniczce (ani na podstawce). Zwróćmy uwagę, czy w doniczce jest otwór. Te rośliny źle znoszą zarówno nadmiar wody, jak i przesuszenie.

W sezonie te rośliny warto zasilać nawozami do roślin kwitnących, ale uwaga – stosując połowę dawki, bo są wrażliwe na zasolenie podłoża, które może spowodować nadmiar nawozów mineralnych. Dobrze reagują na zasilanie biohumusem, który jest dla nich bezpieczniejszy. Przekwitłe kwiaty należy na bieżąco usuwać (uważajmy na kruche pędy!).

Niestety dość trudno przechować je przez okres zimowy, a dodatkowo tracą one z czasem ładny pokrój. Szczególnie u exacum pokrewnego pędy wydłużają się i roślina zaczyna wyglądać „nieporządnie” (jej zwarty, gęsty pokrój to często wynik zastosowania regulatorów wzrostu, które z czasem przestają działać). Trzeba się też liczyć z tym, że roślina będzie miała mniej kwiatów.

Ale jeśli mamy widne i chłodne pomieszczenie, możemy pokusić się o przezimowanie tych roślin. Na okres zimowy powinny mieć temperaturę ok. 15ºC. Absolutnie nie może to być mniej niż 12ºC. Rośliny cały czas muszą mieć dostęp do światła, ale ograniczamy częstotliwość podlewania.

W takich warunkach powinny zimować zarówno exacum zabrane z balkonu, jak i to, które w sezonie mieliśmy w domu.

Jeśli uda nam się przechować goryczki, warto je przesadzić do żyznej, ale koniecznie przepuszczalnej ziemi (np. z dodatkiem perlitu lub drobnego żwiru). Wiosną możemy od nich pobrać sadzonki zielne Zdarza się też, że w dolnej części pędów pojawiają się korzenie przybyszowe. Takie pędy warto oddzielić i posadzić.

Exacum można rozmnażać również z nasion, ale nie wszystkie odmiany je wytwarzają (dotyczy to szczególnie Exacum trinervium). Jeśli roślina zawiąże nasiona, możemy je wysiać. Najlepiej zrobić to wiosną, ale można też jesienią. Należy zapewnić im temperaturę ok. 20ºC i wilgoć. Uwaga: nasiona potrzebują światła, dlatego nie zasypuje się ich ziemią. Warto wiedzieć, że są one bardzo drobne (do siewu można przemieszać je z piaskiem).