Poskrzypka – szkodnik roślin. Jak zwalczać poskrzypkę liliową, cebulową i inne

Stonka ziemniaczana to dobrze znany i groźny szkodnik, jednak jego bliska kuzynka poskrzypka wcale nie ustępuje mu żarłocznością i uciążliwością. Ten pięknie ubarwiony chrząszcz to zmora każdego ogrodnika, dlatego warto poznać go bliżej, aby wiedzieć, jak z nim walczyć.

Poznaj też: Niegroźnego kowala i nie myl go z poskrzypką

W naszych ogrodach najpopularniejsza jest poskrzypka liliowa, z upodobaniem zajadająca liście i pąki kwiatowe różnych gatunków lilii, a także szachownic i konwalii. Dorosłe owady oraz larwy bez problemu możemy dostrzec na roślinach już w kwietniu, gdyż są bardzo charakterystyczne.

W oczy rzucają się przede wszystkim duże (ok. 6-8 mm długości), podłużne, jaskrawo ubarwione, czerwone chrząszcze, które po wyjściu z zimowych kryjówek rozpoczynają żerowanie i rozmnażanie.

Samica składa na spodzie liści dziesiątki małych, zebranych w niewielkie pakiety pomarańczowych jajeczek, z których po kilku dniach wylęgają się bardzo żarłoczne larwy (na zdjęciu powyżej). Przed wzrokiem potencjalnych wrogów, chroni je śluzowata kupka wydzielin i odchodów, która niemal całkowicie pokrywa ich ciała.

Kiedy larwy osiągną odpowiednie rozmiary, schodzą do gleby (dzieje się to w czerwcu), przepoczwarzają się, ponownie wychodzą na powierzchnię i już jako dorosłe owady rozpoczynają żerowanie oraz składanie jaj. W jednym sezonie mogą rozwinąć się 2-3 pokolenia.

Zmasowany atak czerwonych chrząszczy i ich młodych, wyżerających w liściach i pąkach kwiatowych wielkie dziury, może w krótkim czasie bardzo oszpecić roślinę. Zaatakowana roślina nie tylko traci ładny wygląd, ale też słabnie i staje się bardziej podatna na ataki chorób.

Z racji bliskiego pokrewieństwa z odporną na środki ochrony roślin stonką, poskrzypka jest bardzo trudna do zwalczania. Najskuteczniejszą metodą pozbycia się jej z ogrodu jest systematyczne i dokładne wyłapywanie i niszczenie dorosłych owadów, a także usuwanie z roślin liści z żerującymi na nich larwami.

UWAGA: Niech nas przy tym nie zrażą odgłosy wydawane przez złapane owady. Poskrzypki w chwili zagrożenia wydają bardzo charakterystyczny, skrzypiący dźwięk, mający na celu odstraszyć intruza (owad wydaje go pocierając odwłokiem o pokrywy skrzydeł).

Przy okazji zbierania owadów, należy też dokładnie sprawdzać dolną stronę liści, niszcząc znajdujące się tam jaja oraz larwy.

Uważaj też na: Ćma bukszpanowa - groźny szkodnik bukszpanów. Rozpoznawanie i zwalczanie

Choć ta metoda walki z poskrzypką jest najskuteczniejsza, jest też przy okazji żmudna i czasochłonna, dlatego jeśli posiadamy duży ogród z mnóstwem lilii, niezbędny może się okazać oprysk preparatami ochrony roślin (m.in. na mszyce lub chrząszcze).

To jednak również nie gwarantuje sukcesu, gdyż w czasie oprysku na roślinach mogą znajdować się różne stadia rozwojowe owada, a tylko dorosłe chrząszcze są wrażliwe na środki chemiczne. Jaja na większość z nich są odporne, a do larw ukrytych pod „śluzowatą pierzynką odchodów” preparaty docierają z trudem, dlatego opryski muszą być powtarzane kilka razy w sezonie (w odstępach czasu i dawkach zalecanych przez producenta środka).

Oprócz poskrzypki liliowej, w ogrodach pojawia się też kilka innych gatunków tego szkodnika. Wprawdzie spotykane są rzadziej niż poskrzypka liliowa, ale w uprawach także mogą wyrządzić niemałe szkody. Najpopularniejszym z nich jest poskrzypka cebulowa, która gustuje zarówno w ozdobnych roślinach cebulowych (m.in. lilie, szachownice) jak i w cebulowych warzywach (głównie cebula i szczypiorek, rzadziej por).

Dorosły owad ma stonowany, ceglasto-pomarańczowy kolor i mniej rzuca się w oczy niż jego czerwona kuzynka. Żerowanie rozpoczyna wiosną na cebuli z dymki, szczypiorze i zimującym porze, po czym przenosi się na cebulę uprawianą z siewu.

Sposoby walki ze szkodnikiem są podobne, jak w przypadku poskrzypki liliowej, ale preparaty chemiczne należy wybierać spośród środków aktualnie polecanych do walki ze szkodnikiem na danej uprawie (informacja u sprzedawcy). Na większych obszarach można też zakładać poletka chwytne obsadzone siedmiolatką lub dymką i niszczyć gromadzące się na nich owady.

Rzadziej spotykanymi w ogrodach poskrzypkami są natomiast ciekawie ubarwione i ozdobione kropkami poskrzypki szparagowa i dwunastokropkowa, atakujące głównie szparagi.