Rośliny miododajne w ogrodzie: ozdoba ogrodu i pomoc dla pszczół

Rośliny miododajne mają wiele zalet - wytwarzają dekoracyjne kwiaty, długo kwitną i są łatwe w uprawie. Ozdobią każdy ogród i nie przysporzą dużo pracy. Jest jednak o wiele ważniejszy powód, by w ogrodzie zasadzić rośliny miododajne. Chodzi o pomoc pszczołom, które masowo giną. Zjawisko to rozpoczęło się w połowie XX wieku w USA, a potem objęło także Europę.

Przyczyny masowego wymierania pszczół nie są do końca wyjaśnione – wskazuje się na stosowanie trujących pestycydów, rozprzestrzenienie chorób pszczół (pasożytniczych i wirusowych), a nawet działanie telefonii komórkowej oraz rozwiniętego transportu (w ten sposób łatwiej przenoszą się zarazki zagrażające pszczołom).

Nie bez znaczenia może też być ograniczenie bioróżnorodności – coraz więcej jest przemysłowych upraw, gdzie na dużych obszarach występuje jeden gatunek roślin, za to coraz mniej dzikich łąk, na których rosną różne kwiaty. Bardzo prawdopodobne jest, że za wymieranie pszczół odpowiada kilka czynników.

Sytuacja jest bardzo poważna, bo trzeba sobie uświadomić, że tracąc pszczoły, stracimy nie tylko miód (to strata nieprzyjemna, ale możliwa do przeżycia). Znacznie poważniejszym zagrożeniem jest to, że pszczoły zapylają ok. 70% roślin. A ich brak oznacza prawdziwą klęskę i brak pożywienia w ogóle. Sam Albert Einstein stwierdził, że kiedy wyginą pszczoły, rodzajowi ludzkiemu pozostaną 4 lata. Nawet jeśli geniusz pomylił się w dokładnym określeniu terminu naszej zagłady, to problemy pszczół są naszymi problemami. Dlatego we własnym dobrze pojętym interesie warto zadbać o dobro pszczół i pomóc im w miarę naszych możliwości.

Trzeba sobie uświadomić, że przydomowy ogród, składający się ze strzyżonego trawnika i rzędu tui, ma pszczołom niewiele do zaoferowania.

Jak wygląda ogród atrakcyjny dla pszczół? To po prostu tradycyjny ogród, w którym rosną różne gatunki roślin, o kolorowych i pachnących kwiatach. Przecież rośliny wykształciły je właśnie po to, by wabić owady. Wystarczy więc odpowiednio dobrać gatunki kwiatów - tak, by kwitły od wczesnej wiosny do jesieni, na żywopłot wybrać kwitnące krzewy, posadzić kilka drzew owocowych, a także – ziół i warzyw. Czyli stworzyć ogród, który będzie cieszył nas kolorami, zapachami i owocami. A pszczoły go też docenią.

Pamiętajmy też, że wiele roślin uważanych przez nas za chwasty i tępionych – to właśnie rośliny miododajne (np. mniszek lekarski, czy koniczyna). Dlatego nie twórzmy „sterylnych” ogrodów, tylko bardziej naturalne, nie używajmy też środków chemicznych.

Nie obawiajmy się przy tym, że pszczoły przylatujące do naszego ogrodu lub na balkon będą stanowić zagrożenie dla naszego bezpieczeństwa. Jeśli nie niepokoimy pszczół, zajmują się one spokojnie pracą i nikogo nie atakują.

Poniżej przedstawiamy wybrane rośliny miododajne, dzięki którym stworzymy ogród o zróżnicowanym charakterze, w którym różne rośliny będą kwitły od wczesnej wiosny do późnej jesieni.

Z roślin rabatowych, które docenią pszczoły warto posadzić np. krokusy, sasanki, śnieżyczki, prymulki. Te kwiaty zakwitają wczesną wiosną i już w tym trudnym okresie zapewniają pszczołom pożywienie, jednocześnie zdobiąc nasz ogród. Do dekoracyjnych roślin miododajnych, które kwitną w nieco późniejszym okresie, należą: fiołki wonne, łubin, orliki, kosmosy, cynie, rozchodniki. Nie zapominajmy też o liliach i różach, a także astrach, daliach, wrzosach i wrzościach, które pozwolą dotrwać pszczołom aż do jesieni.

Krzewy ozdobne, szczególnie „atrakcyjne” dla pszczół, to m.in.:

• mahonia – wiecznie zielony krzew, który wczesną wiosną wytwarza żółte, intensywnie pachnące kwiaty,
• berberysy – występujące w wielu atrakcyjnych odmianach, również o kolorowych liściach i dekoracyjnych owocach,
• irgi – łatwe w uprawie krzewy, również występujące w wielu odmianach, różniących się m.in. pokrojem i wielkością, łatwo więc dobrać je do każdego ogrodu,
• ligustry – niewymagające krzewy, doskonale nadające się na żywopłoty. Na żywopłoty świetnie nadają się także wspomniane wyżej berberysy i irgi.
• wiciokrzew – to bardzo dekoracyjne pnącze o ciekawych kwiatach; niektóre odmiany także pięknie pachną.
• bluszcz pospolity - łatwy w uprawie i szybko rozrastający się. My docenimy zimozielone liście - pszczoły - niepozorne, ale pachnące kwiaty.

Z drzewami ozdobnymi możemy mieć pewien problem, bo szczególnie lubiane przez pszczoły, czyli lipy i robinie akacjowe nie do każdego ogrodu się nadają. Ale ten brak możemy łatwo nadrobić sadząc niskopienne drzewa owocowe – właściwie dowolnego gatunku. Śliwa, jabłoń, czy wiśnia dostarczą pożywienia pszczołom, a nam – pysznych owoców.

Pszczoły docenią też wszelkie zioła rosnące w naszym ogrodzie. Aromatyczna lawenda, tymianek (macierzanka), bazylia, kolendra, melisa, szałwia, czy oregano uatrakcyjnią nasz ogród i kuchnię. W kuchni przydadzą się też inne rośliny, które lubią pszczoły, takie jak: cebula, fasola, bób, czy dynie. Skorzystamy też z owoców malin, jeżyn, porzeczek, czy borówek wysokich, zapylanych przez pszczoły.

Jeśli nie mamy ogrodu, a chcemy pomóc pszczołom, możemy to zrobić sadząc rośliny miododajne na balkonie lub w skrzynkach na parapecie okiennym. Pszczoły zwabi większość popularnych kwiatów balkonowych, takich jak: pelargonie, surfinie, niecierpki, lobelie. Warto posadzić też lawendę i inne zioła.

Wymieranie pszczół to poważny problem, dlatego powinniśmy w miarę możliwości zaangażować się w ich ochronę. Posadzenie roślin miododajnych sprawi, że nasz ogród będzie wyglądał pięknie, a pszczoły łatwiej zdobędą pożywienie.