Odczyn ziemi (poziom pH) niekiedy wydaje nam się pojęciem nieco abstrakcyjnym, albo po prostu nudnym. Ma on jednak bardzo duże znaczenie dla roślin. W naszych ogrodach goszczą gatunki z różnych stron świata. Nawet jeśli są już dobrze zadomowione i od lat uprawiane, to nadal najlepiej są przystosowane do warunków, z których pochodzą. Jednym z ważnych elementów jest tak zwany odczyn ziemi. Może on mieć zakres od kwaśnego, przez obojętny do zasadowego, a wiąże się m.in. z rodzajem skał, z których powstały gleby w danym regionie.
Miłośniczki zasad i kwasów
Większość roślin lubi lekko kwaśny odczyn, albo jest dość tolerancyjna, ale są też takie, które mają bardziej zdecydowane wymagania. Dzielą się one na te, które wolą ziemie bardziej kwaśne – wśród nich jest wiele popularnych roślin (np. hortensje, różaneczniki, borówki) oraz na takie, które muszą mieć ziemie zasadowe (wapienne), albo przynajmniej obojętne.
Warto wiedzieć, że z gleb o niewłaściwym dla siebie odczynie rośliny nie są w stanie pobierać składników mineralnych i pomimo że ziemia jest teoretycznie żyzna, rośliny źle rosną i chorują, bo są skrajnie „niedożywione”.
Zobacz zdjęcia roślin na zasadową ziemię
Jak i gdzie sprawdzić poziom pH ziemi w ogrodzie
Jeśli mamy ogród, to naprawdę warto poznać poziom pH jego ziemi. Można to zrobić bardzo łatwo za pomocą kwasomierzy glebowych, dostępnych w sklepach ogrodniczych (jak to zrobić, piszemy tutaj). W Polsce wprawdzie przeważają gleby lekko kwaśne, jednak w niektórych regionach kraju występują też zasadowe.
W ogrodach, szczególnie starszych, ziemia może mieć zróżnicowany odczyn (warto go badać w kilku miejscach). Inny może być w miejscu dawnych, nawożonych rabat, inny w miejscu gdzie były głębsze wykopy lub leżał pozostawiony gruz. Bardziej zasadowa ziemia może być też wokół samego domu, szczególnie starszego, co wynika z zastosowania materiałów zawierających wapno (tynków, zapraw). Pomimo że technologia produkcji tynków zmieniła się, nadal mają one zasadowy odczyn, a pewne ich składniki mogą przenikać do ziemi, spłukiwane deszczem.
odczyn ziemi | silnie kwaśny | kwaśny | lekko kwaśny | obojętny | zasadowy |
pH | < 5,0 | 5,0-6,0 | 6,1-6,7 | 6,8-7,4 | 6,8-7,4 |
Co zrobić ze zbyt kwaśną lub zbyt zasadową ziemią
Jeśli mamy zasadową ziemię w ogrodzie (lub występuje ona miejscowo) możemy ją zakwaszać, albo wybrać rośliny, którym taka gleba odpowiada. Są też takie, które są na tyle tolerancyjne, że zniosą ją bez problemu.
Pamiętajmy, że jeśli dana roślina lubi ziemię zasadową (wapienną), to nie jest dobrym pomysłem sadzenie jej na kwaśnej. Jeśli mamy kwaśną glebą, a zależy nam na roślinach zasadolubnych, ziemię trzeba zwapnować (jak to zrobić, piszemy tutaj). Z domowych sposobów do zasilania roślin zasadolubnych można stosować skorupki jajek.
Odradzamy sadzenia w swoim sąsiedztwie roślin, które mają bardzo odmienne wymagania co do odczynu ziemi.
Oto rośliny – krzewy i kwiaty, które lubią zasadowy lub obojętny odczyn ziemi.
Budleja Dawida
To niezwykła ozdoba ogrodu, nazywana również „motylim krzewem”. A to dlatego, że jej kwiaty są wręcz uwielbiane i oblegane przez te piękne owady. Budleja zakwita w lipcu i wytwarza kwiaty aż do jesieni (przekwitłe kwiatostany warto usuwać, wtedy ciągle pojawiają się nowe). Najczęściej ma fioletowe kwiaty z żółtym oczkiem, ale są też odmiany kwitnące na biało i różowo. Nie ma dużych wymagań – najlepiej rośnie właśnie na ziemi o obojętnym lub zasadowym odczynie, która powinna być też lekko wilgotna i żyzna. Poza tym trzeba ją sadzić w miejscach słonecznych i zacisznych. Wiosną należy ją przyciąć, wtedy będzie obficie kwitła. W chłodniejszych regionach Polski lepiej ją zabezpieczać przed mrozami.
Bukszpan
Bukszpany to popularne do niedawna krzewy. Ich wielką zaletą jest to, że nie zrzucają na zimę liści i są zielone również o tej porze roku. Nie rosną szybko i świetnie nadają się do formowania i robienia zielonych rzeźb, a także gęstych żywopłotów. Niestety kilka lat temu w Polsce pojawiła się ćma bukszpanowa, której gąsienice są w stanie bardzo szybko zniszczyć ten krzew. Dlatego warto bukszpany otoczyć szczególną opieką i zadbać o to, żeby miały jak najlepsze warunki. Poza przepuszczalną ziemią o obojętnym odczynie, warto zapewnić mu słoneczne miejsce.
Ciemierniki
Ciemierniki to wspaniałe kwiaty. Niektóre ich gatunki kwitną zimą (ciemiernik biały, zwany różą Bożego Narodzenia), inne – przez całą wiosnę. W zależności od gatunku mają kwiaty w różnych kolorach – od zielonego, przez biały, po różne odcienie różu, do bordo. Najbardziej efektowne i kolorowe są ciemierniki ogrodowe, które są mieszańcami różnych gatunków. Ciemierniki najlepiej sadzić w osłoniętych miejscach i lekkim cieniu (najlepiej pod drzewami lub krzewami liściastymi, tak, żeby zimą i wiosną miały światło, ale latem nie paliło ich słońce). Lubią dość wilgotną ziemię i lekko gliniastą ziemię. Bardzo im służy zasilanie skorupkami jajek.
Czosnki
Zamiłowanie do gleb o obojętnym lub lekko zasadowym odczynie charakteryzuje też różne gatunki czosnków. Dotyczy to zarówno czosnków ozdobnych, których kwiatostany tworzą efektowne kule, jak i czosnku niedźwiedziego, który uprawia się przede wszystkim na smaczne i zdrowe liście (ma on również ładne, choć nie tak efektowne kwiaty). Również czosnek jadalny da najlepsze plony na lekko zasadowych ziemiach. Czosnki ozdobne (i jadalny) potrzebują słońca, natomiast niedźwiedzi będzie rósł w półcieniu lub cieniu.
Dzwonki
Dzwonki mają całe mnóstwo gatunków o dość zróżnicowanym wyglądzie i wielkości. Całkiem niskie są np. dzwonki dalmatyńskie, które świetnie nadają się na skalniaki, nieco większe są np. dzwonki karpackie, a już zdecydowanie i okazałe np. dzwonki ogrodowe. Jednak ich wybór jest znacznie większy. Te rośliny łączy charakterystyczny, dzwonkowaty kształt kwiatów, które najczęściej są niebieskie, białe lub różowe oraz stosunkowo niewielkie wymagania. Jednak dzwonki najlepiej rosną na lekko wapiennych, przepuszczalnych ziemiach. Większość gatunków lubi też słońce i umiarkowanie wilgotne podłoże.
Goździki
Goździki to wdzięczne i również zróżnicowane kwiaty. Wiele z nich to rośliny dwuletnie lub krótkotrwałe byliny, są jednak i goździki, które raz posadzone będą kwitły przez wiele lat. Warto je mieć na rabatach i skalniakach, można je także uprawiać w doniczkach. Ostatnio najbardziej popularnym i łatwo dostępnym gatunkiem stał się goździk ogrodowy – niezbyt wysoki, ale o dużych, pełnych i kolorowych kwiatach. Kwitnie on przez całe lato, aż do późnej jesieni, a bywa, że i zimą (jeśli nie ma mrozów). Wyższy od niego i bardziej okazały jest np. goździk kamienny, również o bardzo kolorowych i trwałych kwiatach. Wszystkie goździki najlepiej rosną i kwitną na ziemiach lekko alkaicznych lub o obojętnym odczynie. Lubią też słońce i umiarkowaną wilgoć.
Miłek wiosenny
To piękna roślina, która kwitnie wiosną (w kwietniu-maju). Nie jest wysoki, ale ma dość duże i intensywnie żółte kwiaty o błyszczących płatkach. Jego pędy i liście przypominają bardzo gęsty koperek. Miłka nie trzeba podlewać (wręcz tego nie lubi), ani nawozić, ale nie uznaje kompromisów co do odczynu gleby – musi być wapienna, a także przepuszczalna. Za to nie musi być żyzna. Najlepiej rośnie w dobrze nasłonecznionych miejscach, ale znosi także lekki cień. Warto wiedzieć, że miłek wiosenny rośnie dziko w Polsce, ale jest pod ścisłą ochroną.
Lawenda
Lawenda to jedna z najbardziej popularnych ostatnio roślin w polskich ogrodach. Warto jednak pamiętać, że przybyła ona z południa Europy – słonecznego, suchego i o wapiennych glebach. I właśnie w takich warunkach czuje się najlepiej. Warto wybrać dla niej jak najbardziej słoneczne miejsce, z zasadową i przepuszczalną ziemią (lawenda nie znosi stojącej wody). Za to o jej podlewaniu możemy spokojnie zapomnieć. Warto pamiętać, że lawenda jest nie tylko rośliną ozdobną o charakterystycznym zapachu, ale także – ziołem i przyprawą.
Perukowiec podolski
To niewysokie drzewo lub większy krzew, o dekoracyjnym wyglądzie. Ma kilka gatunków, a najbardziej efektowny i najczęściej spotykany w ogrodach jest Royal Purple o pięknych, bordowych liściach (jest też kilka innych odmian o czerwonych liściach, a także perukowce, które mają liście zielone). Ozdobą perukowców są puszyste owocostany, które przypominają właśnie peruki. Utrzymują się one do późnej jesieni, a często również zimą. Perukowce są odporne ma mróz, suszę, zanieczyszczenia, a nawet zasolenie ziemi. Muszą mieć jednak słońce i wapienną ziemię.
Skalnice
Skalnice to rodzaj niewielkich bylin, które w naturze rosną na wapiennych skałach. Najbardziej znanym i dekoracyjnym gatunkiem jest skalnica Arendsa, która w kwietniu-maju pokrywa się dzwonkowatymi kwiatami – białymi, różowymi, bordowymi. Jednak skalnice maja więcej gatunków, które świetnie nadają się m.in. na skalniaki. Trzeba im jednak zapewnić przepuszczalną, średnio wilgotną i zasadową ziemię (wyjątkiem jest skalnica rozłogowa).
Ubiorek wiecznie zielony
Piękną ozdobą skalniaków, ale też murków i niskich rabat jest ubiorek wiecznie zielony. Zgodnie z nazwą jego liście pozostają zielone przez cały rok. Natomiast wiosną pojawiają się na nim białe, różowe lub filetowe kwiaty, zebrane w płaskie, okrągłe kwiatostany. Ubiorki kwitną od kwietnia do czerwca, czasem powtórnie zakwitają późnym latem. Są odporne suszę, a nawet wolą ją, niż nadmiar wody. Najlepiej rosną w słonecznych miejscach, na wapiennych ziemiach. Co kilka lat warto je rozsadzać i „odmładzać”, bo choć są wieloletnie, to nie są bardzo trwałe. W chłodniejszych regionach warto je okrywać za zimę (np. stroiszem).
Wyżlin większy (lwia paszcza)
Wyżlin większy jest lepiej znany pod potoczną nazwą lwia paszcza. Mają różne odmiany, wielkości i kolory. Często kojarzą się z kwiatami wczesnego lata, ale kwitną do bardzo późnej jesieni. Ich kwiaty mają specyficzny kształt „lwiej paszczy”, którą w dodatku można otwierać i zamykać. Mają przeróżne kolory, miewają też dwubarwne kwiaty. Niższe odmiany można uprawiać również w skrzynkach balkonowych i doniczkach, wyższe – lepiej nadają się do ogrodów. Lwie paszcze pochodzą z regionu Morza Śródziemnego, dlatego najbardziej lubią słońce i wapienne ziemie. Te rośliny są wieloletnie (choć niezbyt długowieczne), jednak nie są odporne na mróz, więc w Polsce uprawia się je jako jednoroczne (zdarza się jednak, że przetrwają łagodną zimę).
Zawilce
Zasadową lub obojętną ziemię doceni również kilka gatunków zawilców, m.in. zawilce koronowe, zawilce wielkokwiatowe oraz zawilce japońskie. Dwa pierwsze gatunki kwitną wczesnym latem, zawilce japońskie – późniejszym oraz jesienią. Zawilce koronowe wyróżniają się różnobarwnymi kwiatami, wielkokwiatowe najczęściej kwitną na biało, zaś japońskie mają najczęściej kwiaty w odcieniach różu. Wszystkie najlepiej wyglądają sadzone w większych grupach, w słonecznych miejscach lub półcienistych miejscach. Poza tym, że ziemia dla nich powinna wapienna, warto zadbać, żeby była umiarkowanie wilgotna.
Złocienie
Najbardziej efektownym gatunkiem złocieni są… chryzantemy. Jednak te kwiaty mają też kilka innych gatunków, które dziko rosną w Polsce oraz są elementem coraz popularniejszych łąk kwietnych (np. złocień właściwy; do niedawna do złocieni zaliczano też popularne i urocze margerytki). Te gatunki kwiatów są bardzo zróżnicowane, jednak wszystkie najlepiej rosną na glebach wapiennych i przepuszczalnych. Lubią słoneczne miejsca i nie potrzebują dużych ilości wody.
Chryzantemy często kojarzone są z kwiatami doniczkowymi, ale można je także uprawiać w gruncie. Pewnych problemów może przysparzać ich zimowanie – niektóre gatunki w ogóle nie są odporne na mróz, inne – nie w pełni. Jednak mogą być wspaniałą ozdobą późnego lata i jesieni.
Podpowiadamy: Jak założyć łąkę kwietną w ogrodzie i co na niej posiać
Żagwin
To roślina niewielka, ale pełna wdzięku. Kiedy kwitnie w kwietniu i maju, wygląda jak poduszka z kwiatów. Najczęściej ma kwiaty fioletowe (w różnych odcieniach), ale bywają też białe, niebieskie i czerwone. Doskonale nadaje się na skalniaki i do obsadzania murków, a także na obwódki rabat. Jego zaletą są także liście, które często pozostają zielone również zimą. Żagwiny potrzebują słońca, przepuszczalnej i wapiennej ziemi, która jednak nie musi być ani szczególnie wilgotna, ani żyzna.
Koniec hotelu Marriott w Warszawie
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?