Orzech włoski – jak go uprawiać i pielęgnować

Na dobrych stanowiskach drzewo osiąga pokaźne rozmiary, dorastając do wysokości ponad 25-30 m, w Polsce jednak nie przekracza zwykle 10 m wys. Drzewo ma masywne, rozłożyste konary i szeroki, krótki pień. Jego korona w sezonie jest gęsta i zielona, gdyż tworzą ją liczne, bardzo duże, pierzaste liście, złożone z kilku mniejszych, gładkich, błyszczących, owalnych listków.

Na pędach liście rozwijają się dość późno (kwiecień-maj) i niemal równolegle z kwiatami (kwiaty męskie mają postać zwisających, długich kotków, żeńskie są natomiast małe i zebrane po kilka na końcach jednorocznych krótkopędów), dlatego tak jak one, często padają ofiarą wiosennych przymrozków. Wprawdzie z czasem drzewo się regeneruje i ponownie odtwarza utracone liście, ale w danym sezonie nowych kwiatów już nie zawiązuje i jesienią owocuje słabo lub wcale.

Oczywiście nie zawsze się tak dzieje, gdyż w czasie ciepłej wiosny i na dobrym ciepłym stanowisku, orzech włoski może całkiem dobrze znieść trudny początek sezonu i jesienią wydać mnóstwo niedużych, okrągłych owoców, zamkniętych w twardej, brązowej skorupce, okrytej grubą, mięsistą, zieloną łupiną.

Jeśli jednak chcemy się ich doczekać, musimy zapewnić orzechowi naprawdę dobre warunki uprawowe, co wcale nie jest takie łatwe. Przede wszystkim trzeba wybrać dla niego ciepłe, osłonięte od wiatru i dobrze nasłonecznione stanowisko, gdyż roślina jest gatunkiem światłożądnym i w cieniu sobie nie poradzi.

Poznaj też: Orzech czarny i orzech szary - konkurenci orzecha włoskiego

Oprócz wysokich wymagań w stosunku do stanowiska, orzech włoski ma też dość spore oczekiwania względem podłoża, gdyż preferuje dobre, głęboko uprawione, żyzne, próchnicze i umiarkowanie wilgotne gleby, zawierające wapń i posiadające obojętny lub zasadowy odczyn pH. Nie warto sadzić go na glebach ciężkich, zimnych, kwaśnych, mokrych lub jałowych, bo sobie na nich nie poradzi i będzie chorował.

Ponieważ drzewo osiąga spore rozmiary, musi mieć też zapienioną odpowiednio dużą przestrzeń, aby móc się swobodnie rozwijać. Jest to ważne także dlatego, że orzech nie lubi towarzystwa, a jego tkanki zawierają toksyczny juglon, hamujący wzrost i rozwój innych roślin.

Wprawdzie orzech włoski zawiera go głównie w świeżych liściach, które po opadnięciu i wysuszeniu nie stanowią już większego zagrożenia (substancja ulega rozpadowi m.in. pod wpływem światła, dlatego pod drzewami może rosnąć trawa), gorzej, jeśli uprawiamy drzewko szczepione na podkładce z orzecha czarnego, który za pomocą korzeni wydziela do gleby spore ilości juglonu oraz inne toksyny (w jego sąsiedztwie raczej nic nie urośnie).

Orzech włoski należy też od razu posadzić na miejscu docelowym, gdyż roślina tworzy rozległy, palowy system korzeniowy i nie znosi przesadzania. Młode drzewka sadzi się zwykle wiosną lub wczesną jesienią. W pierwszych latach po posadzeniu, warto osłaniać je przed zimą włókniną lub słomianymi matami, później powinny radzić już sobie bez ochrony.

Orzechy uprawiane w ogrodach zwykle nie wymagają ciecia, jeśli jednak musimy taki zabieg przeprowadzić, trzeba wykonać go latem (sierpień), gdyż orzechy cięte wiosną wydzielają z ran dużo soku, co mocno je osłabia.

Orzechy włoskie łatwo rozmnażają się z nasion, a nawet dają samosiew, mimo to nie warto uprawiać ich z siewek. W ten sposób bowiem nie tylko otrzymamy duże drzewa, nieodpowiednie do małych ogrodów, ale też będziemy musieli czekać na ich owoce nawet 10-12 lat.

Z tego względu do uprawy lepiej wybierać odmiany szczepione, które szybko wchodzą w okres owocowania (już w 2-3 roku), owocują obficie i osiągają mniejsze rozmiary. Mogą być jednak nieco bardziej od siewek podatne na choroby i mniej odporne na mróz.

Na brak różnorodności wśród orzechów, nie powinniśmy jednak narzekać, gdyż do wyboru mamy całkiem sporo odmian np. „Dodo” i „Resovia” (odporne na mróz, wrażliwe na antraknozę), „Targo”, „Leopold” i „Broadview” (odporne na mróz i mało podatne na antraknozę) oraz wiele innych (np. „Albi”, „Silesia”, „Tryumf”, „Jacek”).