Motyle w ogrodzie - polecamy kwiaty przyciągające motyle

Motyle bywają nazywane latającymi kwiatami, bo zdobią ogród niemal na równi z nimi. Warto zadbać o to, żeby pojawiały się w naszych ogrodach, tym bardziej, że wiele popularnych kiedyś gatunków, jest coraz rzadszych. W Polsce występuje ponad trzy tysiące gatunków motyli (!), z czego tylko ponad 160 to motyle dzienne. Pozostałe to motyle nocne, zwane ćmami.

Do najpiękniejszych motyli, które możemy często spotkać, należą te z rodziny rusałkowatych (np. rusałka admirał, osetnik, ceik, pokrzywnik, czy rusałka pawik, zwana „pawim oczkiem”). Warto wiedzieć, że niektóre z nich wędrują między południem Europy i Polską. Piękne są także motyle z rodziny paziowatych, jak paź królowej lub paź żeglarz. Ale i wśród innych gatunków oraz rodzin są prawdziwe piękności i ciekawostki, jak fruczak gołąbek, zwany polskim kolibrem. Zresztą warte zainteresowania są nie tylko te najbardziej urodziwe.

Dorosłe motyle żywią się pokarmem płynnym – głównie nektarem kwiatów. Szczególnie chętnie odwiedzają kwiaty rurkowate i o długim kielichu - inne owady, które nie mają tak długich ssawek (trąbek) jak motyle, nie są w stanie skutecznie pobrać z nich nektaru i zawsze zostaje go najwięcej właśnie dla motyli.

To roślina, która kwitnie bardzo wczesną wiosną, a nawet zimą. Jej ładne, dzwonkowate i bardzo liczne kwiaty są bogate w nektar, który doceniają i pszczoły i pierwsze motyle. Wrzosiec jest łatwy w uprawie i zielony przez cały rok. Może tworzyć gęste, zwarte kobierce, ale nie rozrasta się nadmiernie.

Motyle chętnie odwiedzają pierwiosnki zwane też prymulkami. Te kwiaty mają kilka dość zróżnicowanych gatunków. Jednak wszystkie mają atrakcyjne, często kolorowe kwiaty – do najbardziej barwnych należą pierwiosnki bezłodygowe, ale i inne wyglądają atrakcyjnie. Większość gatunków pierwiosnków najlepiej rośnie w lekkim cieniu i lubi wilgotną ziemię. Nie sprawiają problemów w uprawie.

Do bardzo lubianych przez motyle roślin należą również foksy – zarówno szydlaste, jak i wiechowate. Te pierwsze są niziutkie i kwitną w kwietniu-maju – ich kępy wyglądają wtedy jak kolorowe poduszki. Często są sadzone na skalniakach i obwódkach rabat. Znacznie bardziej okazałe są floksy wiechowate, kwitnące latem. Ich kwiaty to prawdziwa ozdoba ogrodu, a dodatkową zaletą jest piękny, słodki, bardzo przyjemny zapach. Obydwa gatunki najlepiej rosną w miejscach słonecznych, z żyzną i wilgotną ziemią.

W ogrodzie warto posadzić też goździki brodate (kamienne) i to nie tylko ze względu na motyle. To piękne, kolorowe, pachnące i bardzo trwałe kwiaty (także w wazonie). Warto wiedzieć, że goździki kwitną dopiero w drugim roku po wysiewie i właśnie wtedy są najpiękniejsze (choć mogą kwitnąć przez 2-3 sezony). Trzeba zapewnić im słońce i żyzną, lekko wilgotną ziemię. Jeśli nie chcemy długo czekać na kwiaty, wiosną możemy kupić sadzonki, które zakwitną jeszcze w danym roku. Motyle chętnie odwiedzają także inne gatunki goździków.

To niezbyt jeszcze popularna roślina, ale warto na nią zwrócić uwagę, bo jest bardzo dekoracyjna. Ostrogowce są wysokie (dorastają do ok. 1 m), ale mają delikatny pokrój. Ma kwiaty w odcieniach różu, są też odmiany kwitnące na biało. Ostrogowce są spokrewnione z kozłkiem lekarskim i podobnie jak on przyciągają motyle. Te rośliny nie są trudne w uprawie, ale mają specyficzne wymagania – dobrze radzą sobie na glebach jałowych i suchych, ale muszą one być wapienne. Te kwiaty potrzebują też dużo słońca.

Lawenda wąskolistna to jedna z najbardziej wszechstronnych roślin, jakie możemy mieć w ogrodzie (ten gatunek dobrze zimuje w polskich warunkach). Można ją wykorzystać nie tylko jako ozdobę rabat, ale też roślinę leczniczą i przyprawę. Kwiaty lawendy są miododajne – ich nektar przyciąga i motyle, i pszczoły. Za to zapach rośliny odstrasza komary, muchy i mole. Lawenda musi mieć słońce i niezbyt żyzną, ale koniecznie przepuszczalną ziemię. Znacznie lepiej znosi niedostatek niż nadmiar wody.

W naszych ogrodach najczęściej goszczą firletki kwieciste i chalcedońskie, ale niektóre gatunki tych roślin występują także dziko w Polsce (np. firletka poszarpana). Ich kwiaty również chętnie są odwiedzane przez motyle. Firletki kwieciste mają charakterystyczne srebrzyste łodygi i liście oraz najczęściej intensywnie różowe kwiaty. Firletki chalcedońskie natomiast czerwone, gwiazdkowate kwiaty i zielone liście. Te rośliny dobrze się czują w słonecznych lub lekko ocienionych miejscach, na żyznej i przepuszczalnej ziemi (nie przepadają za nadmiarem wody).

Ta budleja jest nazywana „motylim krzewem”. Rzeczywiście jej kwiaty przyciągają całe tłumy tych owadów (okazjonalnie jest też odwiedzana przez pszczoły). Budleja Dawida jest średniej wielkości krzewem, który w drugiej połowie lata pięknie zakwita, a kwiaty utrzymują się do późnej jesieni. Pojedyncze kwiaty nie są duże, ale tworzą bardzo ładne i gęste kwiatostany. Najczęściej budleje kwitną na fioletowo, ale są także białe i różowe. Te krzewy lubią słońce i lekko wilgotną ziemię, warto je regularnie nawozić. Trzeba też pamiętać o corocznym przycinaniu, bo kwitną na nowych pędach (najlepiej robić to wczesną wiosną).

Ta roślina od kilku lat zdobywa coraz większą popularność. Doceniają ją jednak nie tylko ogrodnicy, ale także motyle i pszczoły, bo jest bogata w nektar. Werbena patagońska należy do wysokich roślin, jednak ma delikatny wygląd i nie dominuje na rabacie, ma zastosowanie raczej jako uzupełnienie kompozycji. Najczęściej kwitnie na fioletowo. Doskonale znosi suszę i słońce. Ponieważ nie jest odporna na mróz, uprawia się ją jako roślinę jednoroczną, choć zdarza się jej przetrwać łagodne zimy; dobrze się także sama rozsiewa.

Cynie to jedne z najbardziej kolorowych ogrodowych kwiatów (niższe można też uprawiać na balkonach). Ich kolorowe płatki przyciągają owady zapylające do kwiatów rurkowatych, znajdujących się w centralnej części. Cynie to piękne i popularne kwiaty, jednak, żeby kwitły dobrze i ładnie wyglądały, trzeba im zapewnić odpowiednie warunki – muszą mieć żyzną i próchniczą ziemię, ciepłe i zaciszne stanowisko oraz wody nie za dużo, ani nie za mało (ziemia powinna być stale wilgotna).

Te kwiaty również są bajecznie kolorowe, za to znacznie mniej wymagające niż cynie. Dobrze rosną niemal w każdych warunkach, choć najlepiej w słonecznych miejscach, na przepuszczalnej ziemi, która nie musi być żyzna. Kosmosy mają płaskie koszyczkowate kwiaty, które przez całe lato pojawiają się na szczytach wysokich pędów przypominających koper.

Piękne, kolorowe i mało wymagające są także jeżówki. Te kwiaty są bardzo miododajne i przyciągają motyle, pszczoły, trzmiele. Lubią słońce, są odporne na mróz, choroby i przejściową suszą. Są wspaniałą ozdobą letnich rabatach. Trzeba jednak wiedzieć, że jeżówki choć są wieloletnie, to nie są długowieczne. Co kilka lat warto je rozsadzać (odmładzać), bo inaczej mogą zanikać.

Barbula to niezbyt wysoki (do 1 m wys.) krzew, który pięknie kwitnie. Intensywnie niebieskie kwiaty pojawiają się na przełomie lata i jesieni. Szczególnie dekoracyjnie wyglądają odmiany o kolorowych, biało-zielonych liściach. Kwiaty barbuli są bogate w nektar, z którego korzystają motyle, pszczoły i inne zapylacze. Te krzewy dobrze rosną na żyznych, przepuszczalnych i lekko wilgotnych ziemiach. Warto je sadzić i miejscach słonecznych i jak najbardziej osłoniętych i zacisznych, bo nie są w pełni odporne na mróz (na zimę warto je osłonić np. agrowłókniną).

Dowiedz się więcej: Jak uprawiać barbulę klandońską

Rozchodniki okazałe zakwitają pod koniec lata i kwitną do późnej jesieni. To wyjątkowo atrakcyjna „stołówka” dla motyli i innych zapylaczy. A przy tym to rośliny wyjątkowo łatwe w uprawie – wystarczy im zapewnić słoneczne miejsce i przepuszczalną ziemię, bo nie lubią tylko cienia i nadmiaru wody. Za to doskonale radzą sobie z suszą, są też odporne na mróz, choroby i szkodniki.

Wszystkie gatunki astrów ucieszą i przyciągną motyle, ale szczególnie cenne są gatunki jesienne, popularnie zwane marcinkami. Te długo kwitnące i kolorowe kwiaty są zasobne w nektar i przyciągają motyle oraz pszczoły i inne zapylacze. Późną jesienią są już jednym z ostatnich źródeł pokarmu dla tych owadów. Astry mają zróżnicowaną wielkość i kolory, ale podobną budowę kwiatów i wymagania. Astry powinny mieć słońce oraz wilgotną ziemię. Są odporne na mróz i szkodniki, jednak często bywają atakowane przez chorobę grzybową – mączniaka. W dobrej kondycji pomoże utrzymać astry regularne rozsadzanie (co kilka lat, wiosną). 

Nektarem kwiatów odżywiają się dorosłe motyle, jednak gąsienice żywią się przede wszystkim liśćmi roślin. Dlatego jeśli chcemy doczekać się motylich gości w ogrodzie, powinniśmy też zadbać o to, żeby miały się gdzie rozwijać i żerować. Do jednej z podstawowych roślin, zapewniających rozwój motyli należy pokrzywa (rozwija się na niej kilka gatunków rusałek). Ale niektóre motyle żerują też na ostach, łopianie, podbiale, trawach i dzikich roślinach baldaszkowatych oraz bobowatych. Dlatego warto też w ogrodzie zostawić dziki zakątek, z różnymi roślinami, często określanymi przez nas jako „chwasty”, a cennymi dla przyrody.

Niestety gąsienice niektórych motyli mogą też wyrządzać pewne szkody w ogrodzie, dlatego jeśli mamy warzywa kapustne, chrońmy je (np. siatką) przed bielinkiem kapustnikiem. Niezwykle groźna jest ćma bukszpanowa, której gąsienice są w stanie zniszczyć bukszpan w przeciągu kilkunastu dni (żerują tylko na bukszpanach).