Pantofelnik – roślina doniczkowa o oryginalnych kwiatach. Zasady uprawy

Pantofelniki (Calceolaria) wyróżniają się na tle innych roślin za sprawą niezwykle oryginalnych kwiatów, które rozwijają się pojedynczo lub po kilka na szczycie wzniesionych łodyżek, tworząc luźne kwiatostany. Płatki każdego kwiatu są połączone i tworzą dwie pękate wargi, z których górna jest niewielka, natomiast dolna monstrualnie duża, pękata, rozdęta i jakby nadmuchana. Jej kształt kojarzy się z balonikiem lub pluszowym, domowym pantoflem, od którego roślina otrzymała swoją nazwę - pantofelnik. Popularnie używa się nazwy pantofelek, a po angielsku i francusku bywa też nazywany... damską torebką.

Znanych jest kilkaset gatunków pantofelników, ale w uprawie doniczkowej spotyka się głównie ich ozdobne mieszańce określane jako pantofelniki mieszańcowe bądź hybrydowe.

Rośliny tworzą duże, zielone, ząbkowane na brzegach liście osadzone na krótkich ogonkach i zebrane w gęste, niewysokie kępy (wys. ok. 25-40 cm) oraz wyjątkowo atrakcyjne, liczne, duże kwiaty. Są one skupione po kilkanaście sztuk na szczytach pędów w okazałe kwiatostany.

Pantofelniki zakwitają wczesną wiosną (marzec-maj/czerwiec). Kwiaty u odmian mieszańcowych są wyjątkowo atrakcyjne, gdyż ich dolana warga jest duża, nadęta i pękata. Może mieć też różne kolory (m.in. białe, żółte, pomarańczowe, różowe, czerwone) i wzory w postaci cętek, kropek lub kontrastowo ubarwionych żyłek.

Kolorowe, wyraziste i wyjątkowo interesujące kwiaty pantofelnika mieszańcowego mogą być ozdobą parapetu, ale niestety, tylko przez jeden sezon, gdyż roślina uprawiana jest w naszym klimacie jako jednoroczna. Jeśli ma przez dłuższy czas utrzymać swoje piękne kwiaty, musi mieć też zapewnione odpowiednie warunki, inaczej szybko straci całą swoją urodę, a nawet przedwcześnie obumrze.

Poznaj też: Sabotek, czyli storczyk o nietypowych kwiatach

Pantofelnik jednak wygląda na tyle ciekawie, że warto w niego zainwestować. Tym bardziej, że ostatnio pojawia się nawet w marketach i można go kupić bez większych problemów. Odpowiednio potraktowany będzie kwitł nawet przez trzy miesiące (kupując go, warto wybrać roślinę, która ma jak najwięcej pączków).

Pantofelniki mieszańcowe oczekują przede wszystkim bardzo jasnego, ale osłoniętego przed bezpośrednim słońcem stanowiska oraz żyznego, przepuszczalnego, a jednocześnie stale lekko wilgotnego podłoża.

Rośliny nie tolerują suszy, ale są też wrażliwe na zalanie, dlatego powinny być podlewane często (2-3 razy w tygodniu) i obficie, lecz ostrożnie. Woda z ich doniczki musi mieć możliwość odpływu, a jaj nadmiar zbierający się na podstawce po podlewaniu koniecznie musi zostać usunięty. Zalegająca na podstawce lub w pobliżu korzeni woda, może szybko doprowadzić do zgnicia roślin lub narazić je na wystąpienie chorób grzybowych.

Pantofelniki kwintą bardzo obficie, dlatego potrzebują sporo składników odżywczych. Jeśli mają utrzymać swoje kwiaty jak najdłużej, powinny być dokarmiane mieszankami nawozowymi przeznaczonymi dla roślin kwitnących. Nawozy należy jednak podawać roślinom ostrożnie (najlepiej połowę dawki), gdyż pantofelniki są dość wrażliwe na zasolenie podłoża.

Jeśli nie mamy doświadczenia w nawożeniu roślin gotowymi nawozami, zastosujmy bezpieczniejszy w użyciu, organiczny nawóz typu biohumus, który nie niesie ze sobą ryzyka przenawożenia roślin, dostarczając im jednocześnie potrzebnych składników odżywczych i wzbogacając podłoże w cenną materię organiczną.

Kolejna ważna, a nawet kluczowa sprawa w uprawie pantofelnika mieszańcowego to temperatura. Rośliny pochodzą zwykle od gatunków zasiedlających tereny górzyste, dlatego nie lubią gorąca, ale nie tolerują też zimnych przeciągów. Wysoka temperatura panująca w ich otoczeniu sprawia, że szybko kończą kwitnienie i marnieją, tracąc całą swoją urodę i walory ozdobne. Z tego względu powinny być trzymane w temperaturze ok. 16-20°C, najlepiej na chłodnej werandzie lub w słabo ogrzewanym, jasnym pomieszczeniu.

Kiedy miną wiosenne przymrozki, można je też z powodzeniem wynieść na balkon lub taras, chroniąc jednak przed deszczem i wiatrem, które źle wpływają na rozwój i wygląd pantofelników (odpowiedni będzie zadaszony balkon).

Niestety, choć pantofelniki są roślinami sezonowymi i po kwitnieniu trzeba się z nimi pożegnać, w warunkach amatorskich trudno jest je samodzielnie rozmnożyć (ich nasiona wysiewa się latem i do wiosny kolejnego roku przetrzymuje w odpowiednich warunkach), dlatego jeśli chcemy cieszyć się ich kwiatami, wiosną kolejnego roku musimy zaopatrzyć w nowe egzemplarze w centrum ogrodniczym lub u producenta.