Amarylis czy zwartnica (hippeastrum)? Czym się różnią i co kwitnie zimą w domach

Błędne nazewnictwo roślin może wprowadzić wiele zamieszania i chociaż zdarza się, że prawidłowe nazwy niektórych gatunków bywają potocznie zastępowane błędnymi, poszukując informacji o roślinie, musimy wiedzieć jak naprawdę się nazywa, aby móc ustalić, jakie ma wymagania.

Przykładem takiej rośliny może być między innymi bardzo lubiana i popularna zwartnica lub inaczej hippeastrum, będąca pięknie kwitnącą rośliną doniczkową. W potocznym języku, a czasem nawet w opracowaniach internetowych, hippeastrum często bywa nazywane błędnie amarylisem.

Ta błędna nazwa tak bardzo przylgnęła do rośliny, że wiele osób nawet nie zna prawidłowej. Jak dużym jest to błędem dowiemy się, kiedy zaczniemy szukać informacji na temat uprawy tego gatunku, bo pod nazwą amarylis znajdziemy zupełnie inną roślinę, kwitnącą w innym terminie, posiadającą inne kwiaty i mającą inne wymagania.

Amarylis w przeciwieństwie do hippeastrum nie jest bowiem rośliną doniczkową, tylko gruntową. Uprawia się go sezonowo w ogrodzie, podobnie jak wiele innych cebulowych roślin ozdobnych (w naszym klimacie cebule wymagają wykopania i przechowania zimą w chłodnym pomieszczeniu).

Amarylis różni się też od hippeastrum wyglądem i terminem kwitnienia. Jego kwiaty pojawiają się latem, a nie jak u hippeastrum zimą i na przedwiośniu. Rośliny mają różne pędy kwiatowe: amarylis pełne w środku i zabarwione na zielono, hippeastrum - puste w środku i zwykle zielone.

Kwiaty amarylisa są różowe, pachnące, trąbkowate i mniejsze niż u hippeastrum, ale za to może być ich na pędzie znacznie więcej (od 2 do 12 sztuk, a u hippeastrum od 2 do 4/6 sztuk).

Przed kwiatami rozwijają się liście (odwrotnie niż u hippeastrum), które są węższe, delikatniejsze i cieńsze niż u hippeastrum. Także pokryta jasną skórką cebulka amarylisa jest mniejsza, szczuplejsza i delikatniejsza niż wielka, osłonięta brązową skórką cebula hippeastrum.

Licencja CC BY-SA 3.0

Jak widać różnice są znaczące, dlatego warto pamiętać, że popularny, doniczkowy „amarylis”, to tak naprawdę hippeastrum czyli zwartnica, wydająca jedne z największych i najpiękniejszych kwiatów wśród roślin doniczkowych.

Na szczycie sztywnego, pustego w środku pędu, jeszcze przed pojawieniem się liści, zwartnica tworzy od 2 do 4(6) ogromnych (średnicy ok. 10 do nawet 30 cm), barwnych kwiatów. W zależności od odmiany, mogą one mieć różne kolory, a nawet dodatkowe ozdoby w postaci pasków lub cętek, pełnych kielichów kwiatowych czy fryzowanych brzegów płatków.

Odmian rośliny, często bardzo wyszukanych (np. „Dancing Queen”, „Emerald”, „Exotica”, „Flamenco Queen”, „Green Magic”, „La Paz”, „Nymph”, „Pasadena”, „Temptation”, „Double Record”, „Red Peacock”) jest całe mnóstwo, dlatego każdy może wśród nich znaleźć coś dla siebie.

UWAGA: zwartnice są trujące. Zastanówmy się nad ich uprawą, jeśli mamy małe dzieci lub zwierzęta domowe.

Kwitnące hippeastrum (zwartnice) kupujemy zimą bądź na przedwiośniu i kiedy przekwita zwykle je wyrzucamy. Jest to jednak duży błąd, bo jeśli zadbamy o roślinę w odpowiedni sposób, może nas cieszyć swoimi kwiatami przez kolejne lata.

Aby jednak hippeastrum (zwartnica) miało szansę ponownie zakwitnąć, po przekwitnieniu należy ściąć pęd kwiatowy i ustawić donicę w widnym, ciepłym miejscu (od późnej wiosny może być to też półcienisty balkon), pozwalając dalej rosnąć liściom. Przez kilka następnych miesięcy roślinę umiarkowanie podlewamy (od nadmiaru wody cebula szybko gnije) i nawozimy do czasu, aż jej liście zaczną żółknąć i zasychać.

Wtedy (lipiec) zaprzestajemy nawożenia i stopniowo ograniczamy podlewanie. Kiedy liście zaschną (wrzesień), roślinę wyjmujemy z doniczki, usuwamy zeschnięte liście, cebulę podsuszamy, zaprawiamy przeciwko chorobom grzybowym, umieszczamy w torfie w ażurowej skrzynce i przenosimy do chłodnego pomieszczenia (ok. 14-16°C) na około 2 miesiące. Cebula może też zostać w donicy, ale wtedy rośnie ryzyko wystąpienia chorób grzybowych.

Ten okres spoczynku jest dla hippeastrum (zwartnicy) niezbędny, aby mogło znów zakwitnąć.

Do doniczki cebulę ponownie wysadzamy w grudniu, umieszczając ją w podłożu w taki sposób, aby ½ cebuli wystawała ponad powierzchnię ziemi. Doniczkę z cebulą ustawiamy w jasnym, ciepłym miejscu (18-22°C) i systematycznie, ale umiarkowanie podlewamy. Tak pielęgnowana roślina powinna zakwitnąć po około 2-3 miesiącach.

Zobacz: Jakie kwiaty doniczkowe mogą stać w pobliżu grzejącego kaloryfera