Rośliny doniczkowe, które kwitną tylko raz

Bywa, że kupujemy pięknie kwitnącą roślinę doniczkową, która po przekwitnięciu zamiera. Nie zawsze musi to wynikać z naszych błędów lub zaniedbań. Po prostu są rośliny, które kwitną tylko raz w życiu. Fachowo nazywa się je hapaksantami lub roślinami monokarpicznymi.

Są też w sprzedaży rośliny, które wprawdzie teoretycznie powtarzają kwitnienie, jednak trzeba zapewnić im odpowiednie warunki. Niekiedy w domowej uprawie jest to praktycznie nieosiągalne. Warto poznać takie rośliny, żeby niepotrzebnie nie frustrować się „niepowodzeniem” uprawy.

Paradoksalnie rośliny, które kwitną tylko raz, są idealne dla „zabójców kwiatów”, u których żadna roślina dłużej nie przetrwa. Z tymi mogą się rozstać z czystym sumieniem, kiedy przekwitną.

Echmea to ostatnio bardzo popularna roślina – można ją kupić nawet w supermarketach. Ma kilka gatunków, ale najczęściej spotyka się echmeę wstęgowatą. Ma ładne, długie i dość szerokie liście, pokryte charakterystycznymi, poprzecznymi wzorami. Często miewają szarosrebrzyste zabarwienie. Największą ozdobą tej rośliny jest okazały kwiatostan, który wyrasta z rozety liści. Tworzą go dekoracyjne, najczęściej różowe przykwiatki, spomiędzy których wyrastają niewielkie granatowo-fioletowe kwiaty. Echmea kwitnie przez dwa-trzy miesiące, a potem zamiera. I na tym może się zakończyć nasza przygoda z tą rośliną.

Jednak echmea najczęściej wypuszcza młode rośliny, które wystarczy posadzić do przepuszczalnej ziemi i możemy cieszyć się nią od nowa. Zakwitnie po kilku latach. Echmei trzeba zapewnić ciepło, rozproszone światło, ważne też, żeby podczas podlewania wlewać trochę wody do lejka między liśćmi. Woda powinna być przegotowana, można używać też deszczówki.

Jeśli chodzi o popularność i efektowny wygląd w zawody z echmeą idzie guzmania. Obie rośliny należą do tej samej rodziny roślin bromeliowatych i mają bardzo podobne zwyczaje i wymagania. Najczęściej spotyka się guzmanie języczkowate (choć bywają i inne gatunki). Te guzmanie zdobi „pióropusz” ciemnozielonych, błyszczących liści, spomiędzy których wyrasta kolorowy kwiatostan, wyglądający jak przedłużenie rozety liściowej. To tzw. liście przykwiatkowe, które są główną ozdobą rośliny. Mają różne i intensywne kolory – czerwony, pomarańczowy, żółty. Same kwiaty są ukryte między nimi i raczej niepozorne.

Guzmanie najczęściej można kupić, kiedy kwitną. A kiedy po 1,5-2 miesiącach zakończą kwitnienie – możemy się z nimi rozstać. Jednak podobnie jak u echmei powinny pojawić się młode rozetki, które bez większego problemu przyjmą się w nowej doniczce.

Kuzynką echmei i guzmanii jest frizea lśniąca. Podobnie jak one – bez problemu ją kupimy w większości kwiaciarni, a nawet supermarketów. Frizea ma ładne liście, które często zdobią poprzeczne pasy. Jej kwiatostan przypomina kłos i może mieć różne kolory. Pojawi się tylko raz w ciągu życia rośliny. Żeby frizea długo i ładnie kwitła, potrzebuje wilgotnej i przepuszczalnej ziemi, rozproszonego światła oraz pokojowej temperatury.

Kiedy przekwitnie, roślina mateczna zamrze, ale powinna pozostawić odrosty – młode rośliny, które możemy uprawiać dalej.

Ananasy w doniczkach wprawdzie spotyka się niezbyt często, jednak można je wyhodować z rozety liściowej. Jeśli nam się ta sztuka uda, pamiętajmy, że ananas to również bromelia i zachowa się tak, jak opisane wyżej rośliny. Po kilku latach może zakwitnąć, a nawet wydać owoc, ale potem zamrze.

W sklepach mogą nas też skusić oryginalne kwiaty pantofelnika. Wyglądają one jak mocno nadmuchane poduszki i mają różne kolory (czerwone, pomarańczowe, żółte, łososiowe), a dodatkowo zdobią je wzorki. Pantofelniki mają kompaktowe rozmiary, a kwitnąć mogą nawet przez trzy miesiące. Jednak, żeby kwitły rzeczywiście długo trzeba mu zapewnić światło (rozproszone!) i pamiętać o regularnym podlewaniu. Nie można go przesuszyć, ale też woda nie powinna zalegać w doniczce. Pantofelniki nie lubią też zbyt wysokich temperatur (optymalna dla nich to 16-20°C).

W naturze te rośliny są wieloletnie i kwitną wielokrotnie, ale mieszańce które możemy kupić w doniczkach uprawia się jako rośliny jednoroczne. Kiedy pantofelnik przekwitnie, możemy się z nim rozstać bez zbędnego żalu.

Te rośliny w doniczce wyglądają jak cały bukiet kwiatów. Często ich liście niemal w ogóle nie widać, tyle jest kwiatów, które z wyglądu przypominają duże stokrotki, ale są bardzo kolorowe. Ich kwiaty mogą mieć odcienie różu, fioletu, niebieskiego, są też białe. Często mają przebarwione płatki i ciemne „oczko” pośrodku. Do tego – kwitną zimą.

Ich kwiatami możemy się cieszyć przez kilka tygodni, ale musimy zadbać o kilka rzeczy, bo te piękne rośliny mają specyficzne wymagania. Przede wszystkim – lubią chłód. Jeśli zimą w naszym mieszkaniu panują tropikalne temperatury, darujmy sobie ich zakup. Cynerarie dobrze się czują nawet w kilkunastu stopniach (możemy je trzymać też np. na przeszklonym balkonie lub werandzie). Poza tym trzeba zadbać o to, żeby miały wilgotną ziemię.

Doniczkowe cynerarie są uprawiane jako jednoroczne, nie liczmy na to, że uda się je ponownie doprowadzić do kwitnienia.

Cyklameny mają pewne cechy wspólne z cynerariami – również kwitną zimą i wolą chłód. Ale są trochę bardziej tolerancyjne co do warunków. Jeśli ich tylko drastycznie nie przegrzejemy i nie przesadzimy z nadmiarem lub brakiem wody – będą kwitły naprawdę długo. Cyklameny są popularne od bardzo dawna i dostępne w dużym wyborze kolorów kwiatów, ale też wielkości. Miniaturowe zmieszczą się nawet w najmniejszej kawalerce, większe ozdobią przestronny salon. Cyklameny mają kwiaty w różnych kolorach – od bieli, przez róż, czerwień do bordo. Ich płatki często są żyłkowane. Warto też zwrócić uwagę na liście, które również są bardzo ładne (ciemnozielone, ze srebrzystymi wzorkami).

Po przekwitnięciu cyklameny zaczynają zanikać. Jednak w przypadku tych roślin jest to faza rozwojowa – przechodzą one w stan spoczynku. Możemy się ich wtedy pozbyć. Ale jeśli jesteśmy bardziej zapalonymi ogrodnikami i mamy odpowiednie warunki, możemy ich bulwy przetrzymać w chłodnym i suchym miejscu do jesieni, kiedy wznowią wegetację i zakwitną.

Gwiazdy betlejemskie są niezwykle popularne w okresie świąt Bożego Narodzenia. W tym czasie zachwycają kolorami – jednak nie kwiatów, a przykwiatków czyli liści. Samych kwiatów najczęściej w ogóle nie zauważamy. W domu warto trzeba jej zapewnić umiarkowaną temperaturę, regularne podlewanie i dość wysoką wilgotność powietrza. Po kilku tygodniach jednak, nawet w dobrych warunkach, poinsecje zaczynają gubić liście i znacznie tracą na wyglądzie. Rzeczywiście są one uprawiane jako rośliny sezonowe. Sprawienie, żeby ponownie „nabrały kolorów” jest co prawda możliwe, ale dość wymagające (trzeba jej zapewnić odpowiednią temperaturę oraz dostęp do światła przez określoną liczbę godzin dziennie). Dlatego również „porażka” w uprawie tej rośliny nie powinna być traktowana zbyt osobiście.

Do roślin, które kwitną tylko raz, należą też agawy. Trudno je jednak uznać za rośliny „jednorazowe”, bo w zależności od gatunku zakwitają po kilkunastu, a nawet 100 latach! Za to ich kwiaty wyglądają naprawdę imponująco. Większość agaw to bardzo okazałe rośliny, na które potrzeba dużo miejsca. Wyjątkiem jest agawa królowej Wiktorii, która najczęściej dorasta do ok. 30 cm (zakwita po 20-30 latach). Liście innych miewają nawet ponad 2 metry długości. Różne gatunki kwitną w podobny sposób. Spomiędzy liści wyrasta długi pęd kwiatowy, na którym pojawiają się kwiaty zebrane w płaskie kwiatostany. Agawy są stosunkowo rzadko uprawiane w domach, ale kwitnące można często zobaczyć w krajach śródziemnomorskich, gdzie rosną dziko. W każdym razie widok kwiatów zwiastuje schyłek rośliny.