Klon palmowy w ogrodzie. Piękny krzew o barwnych liściach

Klony palmowe zachwycają bogactwem barw liści i pięknym parasolowatym pokrojem koron. W Polsce najpopularniejsza jest odmiana Atropurpureum o purpurowych liściach, ciemniejących na początku lata, by jesienią przebarwić się na szkarłatno-czerwono. Dostępne są również nieliczne mieszańce zaliczane do 5 strefy klimatycznej, które powinny poradzić sobie z nawet bardzo temperaturami.

Zobacz zdjęcia

Warto jednak pamiętać, że klonom palmowym bardziej przeszkadza lodowaty wiatr, niż mróz, zatem najlepiej sadzić je na zacisznych stanowiskach lub zasłaniać płotkami chroniącymi przed wiatrem. Młodsze rośliny na zimę wymagają zabezpieczenia. Nie jest to ich jedyne wymaganie - jak przystało na ogrodowe piękności, klony palmowe są delikatne i kapryśne, potrzebują starannej, ciągłej pielęgnacji, a dobrze rosną jedynie w dokładnie odpowiadających im warunkach wodno-glebowych.

Klony palmowe pochodzą z Dalekiego Wschodu, głównie ze Chin, Korei i Japonii. W naturalnym środowisku dorastają do 10 m wysokości i mają równie rozłożyste korony. W klimacie umiarkowanym rzadko dorastają do 5 m. Pierwszy okres świetności rośliny te przeżyły w Japonii w epoce Edo (1603-1867), gdy cesarscy ogrodnicy wyhodowali ponad 250 odmian o rozmaitych kształtach i barwach liści. Pojawiły się klony różowe, purpurowe, kremowe, czerwono-białe, żółto-zielone, czerwono-zielone i pomarańczowe.

Klony również kwitną, jednak ich kwiaty są niepozorne, mało dekoracyjne i giną na tle efektownych koron. Do Europy pierwsze okazy przywieźli brytyjscy botanicy w 1830 roku, jednak niezbyt trafny dobór odmian sprawił, iż rośliny uznano za nieodpowiednie dla europejskiego klimatu.

Kilkanaście lat później Niemiec Philip von Siebold, lekarz wojskowy, pasjonat botaniki i Japonii, sprowadził z Kraju Kwitnącej Wiśni do szkółek ogrodniczych w Leiden, Ghent i Brukseli kilkanaście odmian klonów, gdzie zaczęto je rozmnażać i selekcjonować w kierunku odporności na niskie temperatury.

Klony palmowe mają duże wymagania środowiskowe i nie należą do najłatwiejszych w uprawie roślin ogrodowych. Jeśli jednak zapewnimy im odpowiednie warunki, odwdzięczą się swoją wyjątkową urodą przez wiele lat.

Stanowisko i podłoże dla klonu palmowego

Klony palmowe najlepiej rosną na stanowiskach słonecznych, w miejscach zacisznych, osłoniętych od wiatru, jednak jeśli podłoże nie zawsze jest lekko wilgotne, lepiej posadzić je w półcieniu, gdyż rośliny nie tolerują całkowitego przesuszenia ziemi, podobnie jak nie znoszą podłoży podmokłych.

W przypadku małej wilgotności gleby słońce łatwo wysusza liście klonów. U nowo posadzonych egzemplarzy, szczególnie z grupy Dissectum, często można zaobserwować zasuszone krawędzie i wierzchołki liści - nie należy się tym przejmować. Objaw występuje wyłącznie w okresie inkubacji i ustąpi, jeśli rośliny będą prawidłowo pielęgnowane. Klony wymagają ziemi żyznej, próchniczej, przepuszczalnej i lekko kwaśniej.

Podłoże wokół nich warto wyściółkować korą drzew iglastych, co zakwasza nieco glebę i zapobiega jej nadmiernemu przesuszaniu. Warstwa ściółki nie powinna być jednak zbyt gruba i nie może dotykać pnia, co zapobiega rozwojowi chorób grzybowych.

W słoneczne, upalne lato należy nawadniać rośliny, jednak trzeba uważać, by nie przesadzić. Podłoże musi być stale lekko wilgotne, jednak nie mokre.

Klony palmowe można zasilić wiosną (zwłaszcza młode egzemplarze), nawozami wieloskładnikowymi, jednak należy pamiętać o umiarze - gdy wskutek za dużej podaży składników mineralnych krzewy rosną zbyt intensywnie, przed zimą nie drewnieją dostatecznie końce ich pędów, przez co mogą przemarzać.

Cięcia pielęgnacyjne i formujące klonów palmowych można wykonywać zimą i na przedwiośniu.

Klony palmowe najłatwiej rozmnażać z sadzonek zielnych pobieranych z końców młodych pędów w końcu czerwca lub na początku lipca, gdy przyrost pędów nie zostanie jeszcze całkowicie zakończony. Sadzonki zanurzamy w ukorzeniaczu do sadzonek zielonych, sadzimy do skrzynek lub donic i przenosimy do szczelnego inspektu (ewentualnie nakrywamy donice szklanymi pojemnikami).

Na zimę młode sadzonki trzeba przenieść do zimnej szklarni lub chłodnej, jasnej piwnicy. Wiosną sadzonki wysadza się w inspekcie, gdzie pozostaną przez dwa lata. Potem można wysadzać na stanowiska docelowe.

Zabezpieczenie klonów na zimę

Młode klony palmowe i mniejsze egzemplarze  wymagają na zimę osłonięcia jutą, agrowłókniną lub chochołami ze słomy.

Choroby i szkodniki klonów palmowych

klony są odporne na choroby i niezbyt podatne na ataki szkodników. Przyczyną chorób może być niewłaściwe podłoże lub zbyt duża wilgoć. Najczęstszą przypadłością krzewów jest zgorzel pędów. Objawy przypominają przemarznięcia mrozowe - na korze powstają brązowe plamy, stopniowo rozlewające się wzdłuż pędu. W miejscu zakażenia kora pęka i daje się łatwo oddzielić od drewna. Pod korą często widać strzępki grzybni. Leczenie polega na usunięciu porażonych pędów i opryskaniu roślin fungicydami.

Jeśli latem klony czerwonolistnej odmiany Bloodgood nagle zrzucają część liści, a pozostałe bledną i zasychają od końcówek, nie jest to objaw choroby, a niedoboru potasu w glebie - rośliny należy zasilić nawozem potasowym lub wieloskładnikowym.

Szkodnikami atakującymi klony najczęściej są mszyce oraz naliściaki drzewoszki i opuchlaki truskawkowce. Inwazja zawsze rozpoczyna się od najmłodszych listków oraz pędów i łatwo ją rozpoznać. Naliściaki to smukłe, jaskrawozielone, błyszczące złotawo chrząszcze o długości 7,5-8 mm, a opuchlaki są ciemne i wyglądem przypominają karaluchy.

Szkodniki klonów najłatwiej zwalczać stosując insektycydy, gdy tylko pojawią się pierwsze osobniki dorosłe. Niedopuszczenie do wytworzenia pierwszego pokolenia larw ma szczególne znaczenie w przypadku inwazji opuchlaków, gdyż ich niedojrzałe formy niszczą nie tylko liście, lecz również system korzeniowy krzewów.

Współczesna botanika dzieli odmiany klonów palmowych na grupy w zależności od ukształtowania charakterystycznych wcięć między klapami liści:

• Dissectum - krzewy o horyzontalnie ułożonych gałązkach tworzące niewielkie parasolowate "drzewka". Liście są mocno podzielone, często do samej nasady, mają postrzępione brzegi. Jesienią przebarwiają się na kolor od jaskrawożółtego do pomarańczowego.
• Amoenum - odmiany o płytko powcinanych klapach liści. Do tej grupy zaliczała się m.in. odmiana Osakazuki, jedna z pierwszych sprowadzonych do Europy. Cała grupa charakteryzuje się wyjątkowo intensywnym, rubinowym lub purpurowym kolorem liści.
• Matsumurae - liście tych klonów mają bardzo głębokie wcięcia. Popularne odmiany to Butterfly - gęsty, wolno rosnący krzew o różowo-białych liściach - i Trompenburg o intensywnie purpurowych, wciętych prawie do samej nasady liściach, jesienią przebarwiających się na czerwono. Bardzo ciekawe są również odmiany o znacznej odporności na mróz: Burgundy Lace tworząca średniej wielkości drzewka o czerwonych liściach i Elegans o liściach zabarwionych na kolor zielony.
• Linearilobum - to odmiany wąskolistne, niestety, bardzo wrażliwe na mróz. Tworzą niewielkie, wolno rosnące krzewy o wąskich, lancetowatych klapach liści, często wciętych do samej nasady. W polskich warunkach klimatycznych klony te często są wykorzystywane w mieszkaniach, jako drzewka bonsai. Najpopularniejsza odmiana to Shinobuga oka o zielonych, wąskich, trawiastych klapach liści i szerokim, parasolowatym pokroju korony.
• Palmatum - to odmiany o średnio powcinanych liściach. Cechą charakterystyczną tych odmian są duże wymagania dotyczące stanowiska - dobrze rosną jedynie w miejscach ciepłych, osłoniętych od wiatru, słonecznych i półcienistych, w glebach żyznych, lekko kwaśnych, o stałej średniej wilgotności.
  Odmiany Fireglow i Bloodgood tworzą silnie rosnące krzewy, dorastające do 3 m wysokości, o intensywnie czerwonych liściach. Liście odmiany Shindeshojo początkowo są głębokoczerwone, wraz z rozwojem stają się zielone, a jesienią przebarwiają na pomarańczowo. Odmiana Aureum ma liście złocisto-żółte z czerwoną obwódką. Z kolei Sangokaku tworzy gęste krzewy o wyprostowanym pokroju i ma krwistoczerwone pędy jesienią zmieniające kolor na żółto-pomarańczowy.